9 Sınıf Fonksiyonlar ve Örnekleri
09 Temmuz 2024

9 Sınıf Fonksiyonlar ve Örnekleri

9. Sınıf Fonksiyonlar

Matematikte fonksiyonlar, iki küme arasındaki özel bir bağıntıyı tanımlar. A ve B boş olmayan iki küme olsun. A'nın her elemanını B'nin yalnızca bir elemanına eşleyen bağıntıya, A'dan B'ye bir fonksiyon denir.

Fonksiyon Olması İçin Gereken Şartlar

Bir bağıntının fonksiyon olarak kabul edilebilmesi için aşağıdaki şartları sağlaması gerekmektedir:

  • A'nın her elemanı B'ye gidecek.
  • A kümesinde hiçbir eleman açıkta kalmayacak.
  • A'nın herhangi bir elemanı B'ye yalnızca bir defa gidecek.
  • B kümesinde açıkta eleman kalabilir.

Düşey Doğru Testi

Bir grafikte tanım kümesinden y eksenine paralel çizilen doğrular, grafiği yalnızca bir noktada kesiyorsa, bu grafik bir fonksiyon grafiğidir. Bu işleme düşey doğru testi denir.

Fonksiyon Çeşitleri ve Özellikleri

Birebir Fonksiyon

f: A → B fonksiyonu için, A'nın farklı elemanlarını B'nin farklı elemanlarına eşleyen fonksiyona birebir fonksiyon denir. Farklı elemanların görüntüleri de farklı olmalıdır.

Örnek: Hangisi birebir fonksiyondur?

  • A = {0,1,2,3} B = {0,1,2,3,4,5}
  • F = {(0,0), (1,2), (2,4), (3,3)}
  • G = {(0,1), (1,1), (2,3), (3,5)}
G fonksiyonunda 0 ve 1'in görüntüleri de 1'dir. Birebir olması için görüntülerin kesinlikle farklı olması gerekir; yani G birebir fonksiyon değildir. Ancak F fonksiyonu birebir fonksiyondur.

Yatay Doğru Testi

Bir fonksiyonun grafiği verildiğinde, grafiği kesecek şekilde yatay eksene paralel doğrular çizilir. Bu doğrular grafiği yalnızca bir noktada kesiyorsa, fonksiyon birebir fonksiyondur. Bu işleme yatay doğru testi denir.

Örten Fonksiyon

f: A → B fonksiyonu için, görüntü kümesi değer kümesine eşit olan fonksiyona örten fonksiyon denir. B'nin hiçbir elemanı açıkta kalmaz. Hem birebir hem de örten olan fonksiyona 1-1 örten fonksiyon denir.

İçine Fonksiyon

f: A → B fonksiyonu için, görüntü kümesi değer kümesine eşit olmayan fonksiyona içine fonksiyon denir; yani örtmeyen fonksiyonlardır.

Birim Fonksiyon

A’dan A’ya bir fonksiyon için, her eleman kendisiyle eşleşiyor ise bu fonksiyona birim fonksiyon denir.

Sabit Fonksiyon

Tanım kümesinin her elemanının görüntüsü aynı olan ya da görüntü kümesi bir elemandan oluşan fonksiyonlara sabit fonksiyon denir.

Doğrusal Fonksiyon

Matematikte grafiği doğru olan her fonksiyona doğrusal fonksiyon denir.

F: R → R, f(x) = mx + n olarak ifade edilmektedir.

Çift ve Tek Fonksiyonlar

  • F: R → R
  • F(-x) = f(x) ise f fonksiyonu çift fonksiyondur.
  • F(-x) = -f(x) ise f fonksiyonu tek fonksiyondur.
  • Çift fonksiyonların grafikleri y eksenine göre simetrik, tek fonksiyonların grafikleri orijine göre simetriktir.

Bileşke Fonksiyon

  • F: A → B, g: B → C fonksiyonları tanımlansın.
  • F ve g'yi kullanarak A kümesinin elemanlarını C kümesinin elemanlarına eşleyen fonksiyona g ile f'nin bileşke fonksiyonu denir.
  • Buna göre, f: A → B ve g: B → C olmak üzere, g∘f: A → C fonksiyonuna f ile g'nin bileşke fonksiyonu denir ve g bileşke f diye okunur.
  • Bileşke işleminin değişme özelliği yoktur.
  • Fonksiyonlarda bileşke işleminin birleşme özelliği vardır.

Fonksiyonların matematikte geniş bir uygulama alanı bulunmaktadır. Bu nedenle, fonksiyonların tanımı, çeşitleri ve özellikleri iyi anlaşılmalı ve pratikte uygulanmalıdır.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

soru

Murathan

04 Mayıs 2024 Cumartesi

En sevdiğim konulardan biridir fonksiyonlar. Matematik öyle bir ders ki temelini sağlam almadığınsan eğer ki bundan sonrasında da kolay kolay adapte olamayacağın bir ders.

Cevap yaz
1. Cevap
cevap

Admin

Murathan bey, fonksiyonlar gerçekten matematiğin temel taşlarından biri. Temel sağlam olduğunda ileri seviyelerde de zorlanmadan ilerlemek mümkün oluyor. Matematiğe olan ilginiz ve bu konudaki düşünceleriniz çok değerli.

2. Cevap
cevap

Saadet

Matematikte her konu birbiriyle ilişkilidir bir soruda birden fazla konu ile işlem yapılır. Bu yüzden temel almak son derece önemlidir.İlköğretimden itibaren konular iyice anlaşılıp pratik yapılmalı ileriye yönelik konular bırakılmamalıdır.

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Fonksiyonun Tersi

Fonksiyonun Tersi

Haber Bülteni

Güncel

İşletmenin Fonksiyonları

İşletmenin Fonksiyonları