Tek Fonksiyon Bir fonksiyonun tek fonksiyon olması, tanımlı olan tüm x değerleri için f(-x) = -f(x) koşulunu sağlaması anlamına gelir. Başka bir deyişle, bu fonksiyonun grafiği orijin (0,0) noktasına göre simetriktir. Eğer f(-x) = f(x) koşulu sağlanıyorsa, bu fonksiyon çift fonksiyondur ve grafiği y eksenine göre simetriktir. Tek Fonksiyon Özellikleri Nelerdir?
Örnek 1: f(x) = sin(x) + 3x - x³ fonksiyonu tek mi çift midir? Çözüm: f(-x) = sin(-x) + 3(-x) - (-x)³ = -sin(x) - 3x + x³ = -(sin(x) + 3x - x³) = -f(x) olduğundan tek fonksiyondur. Örnek 2: f(x) = x² + 4 - cos(x) fonksiyonu tek mi çift midir bulunuz? Çözüm: f(-x) = (-x)² + 4 - cos(-x) = x² + 4 - cos(x) = f(x) olduğundan çift fonksiyondur. Örnek 3: f(x) = x² + x³ - 3 fonksiyonu tek mi çift midir? Çözüm: f(-x) = (-x)² + (-x)³ - 3 = x² - x³ - 3 olduğundan bu ne tek ne de çift fonksiyondur. Örnek 4: f(x) = 0 fonksiyonu tek mi çift midir? Çözüm: f(-x) = f(x) = -f(x) = 0 Olduğundan fonksiyon hem tek hem de çifttir. Örnek 5: f: R → R f(x)= (a+6)x⁸ + (b-9)x⁴ + (a+2)x⁵ + (b+5)x fonksiyonunun grafiği orijine göre simetrik ise a+b=? Fonksiyonun grafiği orijine göre simetrik olduğundan dolayı bu fonksiyon tek fonksiyondur. Bu sebeple derecesi çift olan terimlerin katsayıları 0'dır. A+6=0, b-9=0, a=-6, b=9, a+b= -3 olur. Örnek 6: Aşağıdakilerin tek ve çift fonksiyon olma durumlarına bakalım. F(x) = x⁴ + 5x² - 7 fonksiyonunda çift kuvvetli bilinmeyenler olduğundan çift fonksiyondur. F(x) = x⁹ + x³ fonksiyonu tek kuvvetli bilinmeyenlerden oluşmuştur ve bu sebeple tek fonksiyondur. F(x) = x² - x fonksiyon ne tektir ne de çifttir. F(x) = x|x| fonksiyonunun tek mi çift mi olduğunu anlamak için f(-x) durumuna bakalım. F(-x) = -x|-x|= -f(x) olduğundan tek fonksiyondur. Örnek 7: F(x) fonksiyonun grafiği orijine göre simetrik olduğuna göre. F(x) + 3f(-x) = x³ + x ise f(2)=? Çözüm: Grafiğin orijine göre simetrik olmasından fonksiyonun tek fonksiyon olduğu anlaşılmaktadır. F(-x) = -f(x) yazabiliriz. F(x) - 3f(x) = x³ + x. -2f(x) = x³ + x. X=2 için f(2) fonksiyonunu bulalım. -2f(2)=10 ise f(2)= -5 şeklinde bulunur. Örnek 8: F(x) tek fonksiyon, g(x) çift fonksiyon olmak üzere, f(-5)=3, g(3)=7 ise g(f(5)) + g(-3) ifadesi neye eşittir? Çözüm: F(-x) = -f(x) g(-x) = g(x) şeklinde ise, F(-5)= -f(5) => f(5)= -3 olur. G(-3) + g(-3) = 2g(-3) = 2*7 = 14 bulunur. |