İşletmenin Fonksiyonları

İşletmenin fonksiyonları, işletmeler amaçlarına ulaşmak ve varlıklarını sürdürebilmek için birden çok faaliyette ve eylemde bulunurlar. Örnekle açıklarsak; mal ev hizmetlerin üretimi, işletmelerin faaliyetlerinden birisidir. Üretimin yapılabilmesi üretim faktörlerinin sağlanmasına ve tedarik edilmesine bağlıdır. İşte bu tedarik işi, ayrı bir işletme faaliyetidir. Üretilen mal ve hizmetlerin kullanıcılara yani tüketicilere ulaşması, diğer bir ifade ile pazarlama da başka bir işletme faaliyetidir. Örneklerini arttırabileceğimiz değişik nitelikteki ve çok sayıdaki işletme faaliyetlerinin tümünü tek tek incelemek çok zordur, hatta imkânsızdır. Bu sebeple işletmelerin yerine getirdiği çok sayıdaki faaliyetleri tek tek incelemek yerine, bu fonksiyonları benzer özelliklerine göre gruplandırarak ele almak daha kolay olacaktır. İşte bu benzerliklerine göre sınıflandırılan işletme faaliyetlerine işletmenin fonksiyonu ya da işletmenin işlevleri adı verilir.

İşletmenin var olmasına neden olan ana faktörler veya yerine getirdikleri temek faaliyetler, üretim ve pazarlama faaliyetleridir. Bu sebeple, sözü edilen bu faaliyet gruplarına işletmenin temel fonksiyonları adı verilir. Fakat tedarik ayrı bir fonksiyon olmasına rağmen, bu fonksiyonu diğer işletme faaliyetleri içinde de gruplandırabiliriz. Zira sermayenin ve paranın tedariki finans fonksiyonu, hammadde ve malzemelerin tedariki üretim fonksiyonlarını da içine alabilir. Öte yandan menkul kıymetler borsası ve bankalar gibi kredi ve yatırım kuruluşlarının asıl uğraşları arasında para ve benzeri türde finans fonları sağlayarak bunları karlı biçimde kullanıp, yönetmektir. Diğer bir ifade ile para fonlarının sağlanması ve ekonomik biçimde kullanım anlamına oluşturan finansman işlevi, bu tür işletmelerin asıl faaliyet alanını yani var oluş nedenleri ile ilgili olan temel işlevlerini oluşturur. Yani pazarlama ya da üretim fonksiyonunu üstlenen işletmelerde finansman, sözü edilen işlevleri kolaylaştırıcı ve destekleyici bir fonksiyon olmasına rağmen; finansal işletmelerde yani kuruluşlarda temel bir fonksiyon konumundadır. Bu açıklamalardan hareketle ilk başta üretim ve pazarlama olmak üzere işletmelerin temel fonksiyonlarını üç grupta toplayabilmek mümkündür.

İşletmenin fonksiyonları kendiliğinden yerine gelmesi beklenemez. Birilerinin bu işlevi başlatması, işletmenin amaçlarına uygun biçimde yönlendirilmesi ve yürütülmesi yani yönetmesi gerekir. İşte bu yönetim konusu ve bununla beraber yönetim fonksiyonu, bazı eserlerde iddia edildiği gibi başlı başına bir işletme fonksiyonu olma yerine tüm işletme faaliyetlerinin tek bir elden gerçekleşmesini temin eden ve bu fonksiyonların düzenli ve sistematik bir biçimde yürütülmesini sağlayan işlevdir.

İşletmenin temel fonksiyonları, kendi içlerinde ikinci, üçüncü ve dördüncü gibi belirli düzeylerde alt fonksiyonlarına ayrılır. Örnek verecek olursak, işletme büyüdükçe üretim fonksiyonu, satın alma ya da üretim faktörlerinin temini olan tedarik, çalışan işçilerin yani personellerin yerleştirilmesi, araştırma ve geliştirme gibi alt fonksiyonlarına ayrılmaktadır. Bunlara işletmenin destekleyici fonksiyonları veya alt fonksiyonu denir.